اصول ایمنی درعملیات جوشکاری چیست؟
جوشکاری عملیاتی است که توسط حرارت باعث ذوب شدن و در هم تنیدگی و ایجاد پیوستگی بین دو فلز جدا از هم می‌گردد .امروزه کمتر صنعتی در سطح کشور وجود دارد که در آن عملیات جوشکاری و برشکاری وجود نداشته باشد از یک کارگاه کوچک ساختمانی تا صنایع عظیم نفت و گاز و پتروشیمی عملیات جوشکاری و برشکاری از ارکان اصلی به شمار رفته و در برخی از صنایع به عنوان مثال صنعت کشتی سازی از فرایند های پایه به شمار می رود. عملیات جوشکاری به علت وجود عواملی مانند: پوسچر نامناسب کار، حمل تجهیزات سنگین، وجود گردوغبار سمی و فیوم فلزات، حرارت و خطر حریق و انفجار، جریان الکتریسیته و خطر برق گرفتگی و ... جزء مشاغل سخت و زیان آور به حساب آمده و در علم ایمنی نیز در مجموعه مشاغل HIGH RISK به شمار می‌رود.
مخاطبان دوره اصول ایمنی در عملیات جوشکاری و برشکاری
1- سرپرستان و جوشکاران
2- کارشناسان و مسئولین ایمنی
3- دانشجویان رشته های بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE)
سرفصل دوره اصول ایمنی در عملیات جوشکاری و برشکاری
1- انواع روش های جوشکاری
-
جوشکاری قوس الکتریکی: با نزدیک شدن قطب مثبت و منفی جریان برق در لحظه کوتاهی قبل از برخورد، جرقه ای به وجود می آید که آن قوس الکتریکی می‌گویند. در این روش جوشکاری حرارت ناشی از قوس الکتریکی باعث ذوب و پیوستگی فلزات می گردد. روش های مختلف قوس الکتریکی عبارتند از:
-
:SMAW جوشکاری دستی با الکترود روکش دار
-
:SAW جوش زیر پودری
-
:GMAW جوش تحت حفاظت گاز با الکترود مصرفی
-
:FCAW جوش تحت حفاظت گاز با الکترود توپودری
-
جوشکاری مقاومتی: جوشکاری با فشار است که در آن گرمای لازم برای ذوب و جوش فلز توسط مقاومت ناشی از عبور جریان الکتریکی در منطقه جوش بین دو فلز تامین می گردد.
-
جوشکاری با لیزر: حرارت لازم در این نوع جوشکاری توسط طول موج خاصی از پرتوی لیزر تامین می گردد.
2- آیین نامه ایمنی در عملیات جوشکاری
-
مجوز کتبی انجام عملیات جوشکاری و برشکاری باید توسط کارفرما و یا نماینده وی صادر گردد.
-
دیوارها و سطوح جانبی محل جوشکاری باید به گونه ای باشد که بیشترین جذب تشعشعات مضر را داشته باشد.
-
وضعیت ایستایی دستگاهها و تجهیزات جوشکاری باید به گونه ای باشد که از هرگونه حرکت اتفاقی جلوگیری به عمل آید.
-
کلیه دستگاهها و تجهیزات جوشکاری و برشکاری باید در مکانی نگهداری و انبار شود که از صدمات فیزیکی و شیمیایی محافظت گردند.
-
کلیه دستگاهها و تجهیزاتی که برای جوشکاری و برشکاری استفاده می شوند باید به طور مرتب مورد بازدید و آزمایش قرار گرفته و در صورت نقص و بازدید تعمیر و یا از فرایند خارج گردند.
3- پرتوهای جوشکاری
گرمای فوق العاده زیاد قوس الکتریکی، نور خیره کننده و خطرناکی ایجاد می‌کند. همچنین این قوس امواج کوتاه و بلند دیگری هم تولید می‌کند که برای فرد جوشکار خطرناک است. این امواج می‌تواند به چشم و پوست آسیب برساند. به همین دلیل جوشکارها باید هنگام کار از عینک و ماسک محافظ صورت با شیشه‌های تیره و دستکش‌های چرمی استفاده کنند. بالا زدن آستین هنگام کار ممکن است موجب آسیب پوست و ایجاد حالتی شبیه آفتاب سوختگی شود و توصیه می‌شود جوشکارها همیشه هنگام کار از دستکش چرمی استفاده کنند و آستین‌های خود را بالا نزنند تا پوست‌شان در معرض خطر قرار نگیرد.
4- سر و صدای ناشی از جوشکاری و برشکاری
در بعضی از انواع جوشکاری هنگام انجام کار سر و صدای زیادی نیز تولید می‌شود. در این مواقع توصیه می‌شود منطقه پر سر و صدا ایزوله شود تا از انتشار صوت به سایر قسمت ها پیشگیری شود و همچنین افرادی که در منطقه پر سر و صدا کار می‌کنند باید با استفاده از گوشی حفاظتی که صوت دریافتی را به وسیله گوش کاهش می‌دهند، استفاده کنند. این سروصدا بیشترمربوط به فعالیتهای اطراف جوشکاری است، مانند سنگ زنی و چکش کاری
5- گازها و بخارات ناشی از جوشکاری
گرمای فوق العاده زیاد جوشکاری، گازها و بخارات و دود و غبارهایی پدید می‌آورد که بسیار خطرناک است. به خصوص اگر سطوحی که جوشکاری می‌شوند قبلا رنگ شده باشند و یا آغشته به روغن باشند این گاز و غبارها خطرناک ترند. به علاوه این ذرات معمولا آن‌قدر ریز هستند که بتوانند به راحتی وارد ریه افراد شوند و در طولانی مدت سلامت آنها را به خطر بیندازند. نمونه ذرات زیان‌آوری که در این دود و غبارها وجود دارد، باریم، بریلیوم، کادمیوم، کلسیم، کروم، مس، فلوئور، آهن، سرب، منیزیوم، سیلیس، نیکل و روی است. همچنین گازهای فسفین، منوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن و ازن نیز طی عملیات جوشکاری ایجاد می‌شود که برای سلامت افراد مضر است.
6- حفاظت از سیستم تنفسی در جوشکاری و برشکاری
در موارد خاصی بعضی از اشکال حفاظت از سیستم تنفسی می‌توانند به کار برده شوند. اگر نوع آلاینده مشخص باشد از یک ماسک فیلتردار می‌توان استفاده کرد. البته فیلتر فقط گرد و غبار را دفع می‌کند، درحالی که گازها از میان آن عبور می‌کنند. یک کلاهخود جوشکاری با هوارسان خارجی آلاینده‌ها را در منطقه تنفسی جوشکاران ترقیق می‌کند. برای کار در محیط سربسته که خطر خفه شدن وجود دارد باید یک ماسک تنفسی با هوارسان خارجی به کار رود.
7- خطرات کار با سیلندراکسیژن
-
از تماس مواد روغنی، گریس، رنگ، مواد هیدروکربنی، خاک اره، فلز تیتانیوم و ... با کلیه قطعات سیلندر اکسیژن از جمله شیر بالای سیلندر، رگلاتور، شیلنگ و اتصالات مکانیکی جدا پرهیز کنید زیرا درصورت نشت اکسیژن موجب انفجار شدید خواهد شد.
-
درصورت تماس برق و یا قوس الکتریکی با بدنه سیلندر اکسیژن، کربن های موجود در شبکه فلزی بدنه سیلندر به شکل atomize به درون سیلندر کشیده و باعث انفجار سیلندر خواهد شد.
-
در هنگام استفاده از سیلندر اکسیژن، فشار سیلندر نباید کمتر از 125psi یا 8BAR شود این امر باعث خواهد شد تا خطر برگشت گازاستیلن به سمت سیلندر اکسیژن افزایش یابد.
-
انتقال سیلندر بصورت غلتاندن روی زمین rolling و یا کشیدن سیلندر pulling بروی پایه آن اکیدا ممنوع است.
8- ایمنی کار با سیلندر استیلن
· هرگز اجازه ندهید سیلندر استیلن خالی شود زیرا امکان برگشت اکسیژن به درون آن وجود دارد.
· محتوای داخلی هر سیلندر استیلن حدود 36 درصد گاز استیلن و 42 درصد استن و مابقی را پرکننده متخلخل تشکیل می دهد.
· استفاده از سیلندر استیلن بصورت افقی اکیدا ممنوع است. زیرا باعث انتقال ماده استن به مشعل برشکاری و بروز پدیده back fire گردد.
· فیوز ایمنی بصورت پلاگ plug در قسمت فوقانی سیلندر تعبیه شده که در دمای 100 درجه سانتی گراد ذوب شده و مازاد فشار داخلی را به محیط تخلیه می نماید.
9- ایمنی جریان برق در جوشکاری و برشکاری
یکی از خطرات عمده در جوشکاری با برق را همان‌طور که از اسمش پیداست ممکن است خود برق ایجاد کند. برای اینکه از خطر برق گرفتگی پیشگیری کنیم باید:
· در صورت مشاهده هر نوع پارگی و فرسودگی، سیم‌ها باید سریعا تعویض شوند.
· تمام قسمت ها و مسیرهای عبور برق از منبع، مسیرهای عبور و محل جوش را از نظر عایق بودن و ایزوله بودن بررسی کنیم.
برای پیشگیری از خطر برق گرفتگی، جوشکارها باید هنگام کار لباسهای عایق بپوشند. پیشبند و دستکش آنها باید عایق باشد و هیچ گونه گیره یا پرچ فلزی در آن وجود نداشته باشد. به علاوه هنگام کار آنها باید از کفش مخصوص با کفی لاستیکی استفاده کنند.
جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید