آشنایی با برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS)

مقدمه

دوره آموزشی آشنایی با MSDS، شامل فرم های MSDS مواد شیمیایی مهم مورد استفاده در صنایع و سازمانها می باشد. در این فرم ها، نحوه شناسایی، برخی از خصوصیات فیزیکی، نحوه نگهداری، حمل و نقل و نکات ایمنی مربوط به مواد شیمیایی درج شده است.

هر فرم MSDS از هشت قسمت تشکیل شده است، که عبارتند از:

قسمت اول: شناسنامه ماده

قسمت دوم: حدود تماس و مقادیر خطرناک

قسمت سوم: خواص فیزیکی

قسمت چهارم: مقادیر و مشخصات برای حریق و یا انفجار

قسمت پنجم: مشخصات واکنشی

قسمت ششم: مشخصات خطرناک برای سلامتی

قسمت هفتم: ریختن، نشست و دور ریز ضایعات

قسمت هشتم: روش های جلوگیری و محافظت از خطرات

در این راهنما برخی از لغات، اصطلاحات و مفاهیم خاص به کار رفته در هر قسمت از فرم های MSDS به منظور آشنایی افراد با نحوه استفاده از این فرم ها، ذکر شده است.

مخاطبان دوره MSDS

• کلیه مدیران و سرپرستان HSE
• کارشناسان و مسئولین ایمنی
• مدیران, مشاوران, نمایندگان مدیریت,کارشناسان تضمین کیفیت
• دانشجویان و فارغ التحصیلان مهندسی صنایع ، مدیریت صنعتی
• شرکت های سرمایه گذاری، شرکت های کارگزاری، شرکت های تجاری
• کارشناسان آزمایشگاه
• کارشناسان شیمی

سرفصل های دوره MSDS

شناسنامه ماده

1. CAS NO: Chemical Abstract Service

به معنی سرویس خلاصه شده مواد شیمیایی می باشدکه با این شماره می توان اطلاعات بیشتری را در CSIN (شبکه اطلاعاتی ترکیبات شیمیایی) به دست آورد.

1.  UN NO: Unequivocally

کدی است که برای حمل و نقل موادی که به طور واضحی خطرناک و زیان آور می باشند به کار می رود و از 4 رقم تشکیل شده است.

1. طبقه بندی در استاندارد سازمان ملل:

مواد شیمیایی خطرناک بر اساس استاندارد سازمان ملل و آیین نامه های حمل و نقل مواد شیمیایی خطرناک، در 9 دسته اصلی طبقه بندی شده اند، این طبقه بندی به شرح زیر می باشد:

کلاس 1: مواد منفجره

کلاس 2: گازهای قابل اشتعال

کلاس 3: مایعات آتش گیر

کلاس 4.1: جامدات آتش گیر

کلاس 4.2: جامداتی که خود به خود می توانند آتش بگیرند.

کلاس 4.3: ترکیباتی که در تماس با آب ایجاد گازهای آتش گیر می نمایند.

کلاس 5.1: اکسید کننده ها یا موادی که احتراق را تشدید می نمایند.

کلاس 5.2: پراکسید های عالی

کلاس 6.1: مواد سمی

کلاس 6.2: مواد تهوع آور

کلاس 7: مواد رادیو اکتیو

کلاس 8: مواد خورنده

کلاس 9: مواد شیمیایی مختلف خطرناک دیگر

1. لوزی خطر

این سیستم که بر اساس استاندارد NFPA می باشد سیستمی است که برای تعیین دامنه خطرات مواد شیمیایی به کار می رود. این سیستم اثرات بر سلامتی، خطرات آتش گیری، خطرات ناشی از فعل و انفعالات شیمیایی و همچنین خطرات خاص در مورد یک ماده را مشخص می کند.

حدود تماس و مقادیر خطرات

1. TLV- TWA

حد تراکم مجاز غلظت مواد شیمیایی برای 8 ساعت کار در روز یا 40 ساعت کار در هفته بوده و این مقدار، غلظتی از مواد است که تقریبا تمام کارکنان می توانند بدون بروز اثرات زیان آور شیمیایی در معرض مواد آلوده قرار گیرند، واحد آن ppm یا mg/m  می باشد.

1. TLV-STEL

مقدار حد تراکم مجاز برای مدت های کوتاه، این مقدار از مواد شیمیایی، حداکثر غلظتی است که کارکنان می توانند به مدت کوتاه (حداکثر 15 دقیقه) به طور مداوم در معرض یک ماده شیمیایی قرار گیرند بدون اینکه کوچکترین تاثیر زیان آوری که موجب بروز حادثه و یا کاهش راندمان کار شود، داشته باشد، مشروط به اینکه در هر روز کاری بیشتر از 4 مرتبه تکرار نشود و بین این تکرارها حداقل 60 دقیقه فاصله باشد. واحد آن ppm یا mg/m  می باشد.

1. IDLH

حد به فوریت خطرناک برای سلامتی و حیات می باشد و حداکثر غلظتی است که شخص می تواند بدون عوارض و عواقب بعدی 30 دقیقه در محیط باقی بماند، واحد آن ppm یا mg/m  می باشد.

1. آستانه بو (OD)

غلظتی از ماده است که بوی ماده در آن غلظت به مشام می رسد و تشخیص ماده از راه بویایی امکان پذیر می شود، واحد آن ppm یا mg/m  می باشد.

1. LD50

دز کشنده مقداری از یک ماده است که اگر از یک راه مشخص بر روی تعدادی از حیوانات آزمایشگاهی (گونه) اثر کند، 50 درصد از آن ها را بکشد. واحد آن  mg/kg می باشد.

موادی که LD50  آن ها کمتر از یک mg/kg باشد مواد بسیار سمی و موادی که LD50 آن ها بیش از 5g/kg باشد موا غیر سمی و بی خطر نامیده می شوند.

1. LC50

غلظت کشنده حداقل غلظتی از سموم است که اگر در هوا یا آب مصرف شود، 50 درصد حشرات یا آبزیان را از بین می برد واحد آن mg/m , ppb , ppm می باشد.

چند نکته در مورد حدود تماس و مقادیر خطرناک:

با توجه به اینکه TLV عبارت است از معدل غلظت در طول زمان معین، در نتیجه غلظت یک آلوده کننده در لحظاتی در طول روز می تواند بالاتر از TLV باشد مشروط به اینکه غلظت در سایر لحظات در روز به نحوی باشد که معدل غلظت از TLV کمتر باشد .

خواص فیزیکی

1. نقطه جوش
2. وزن مخصوص
3. میزان تبخیر
4. فشار بخار
5. دانسیته بخار
6. حالت فیزیکی

مقادیر و مشخصات حریق یا انفجار

1. فلش پوینت
2. درجه خود اشتعالی
3. LEL
4. UEL
5. خطر حریق و انفجار غیر معمول

مشخصات واکنشی

1. پایداری پلیمریزاسیون
2. ناسازگاری با مواد دیگر

مشخصات خطرات برای سلامتی

1. اثرات حاد
2. اثرات مزمن
3. حساسیت های ویژه در مورد ماده
4. هشدارهای ایمنی و خطر

ریختن، نشت و دورریز ضایعات

در این قسمت نحوه کنترل و خنثی سازی مواد در هنگام ریزش یا نشست و همچنین نحوه دفع ضایعات و اثرات خاص زیست محیطی موارد ذکر شده است.

روشهای جلوگیری و محافظت از خطرات

1. وسایل حفاظت شخصی
2. روش های کنترل مهندسی

عبارات ایمنی - هشدارهای S

.S1 درمحل امن قفل دار نگهداری شود.

-S2دور از دسترس اطفال نگهداری شود.

-S3درجای خنك نگهداری شود.

-S4دور از محل زندگی نگهداری شود.

-S5درمایعی كه توسط كارخانه سازنده توصیه شده نگهداری شود.

-S6درگاز بی اثری كه توسط كارخانه سازنده توصیه شده نگهداری شود.

-S7ظرف ، كاملاً درب بسته نگهداری شود.

-S8ظرف ، درجای خشك نگهداری شود.

-S9ظرف ، درمحلی با تهویه مناسب نگهداری شود.

-S10محتویات مرطوب نگهداشته شود.

و ...

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید