ایمنی و بهداشت در استفاده از مواد شیمیایی خطرناک

دورۀ آموزشی ایمنی و بهداشت در استفاده از مواد شیمیایی خطرناک

دوره آموزشی **ایمنی و بهداشت در استفاده از مواد شیمیایی خطرناک (Safety and Health in the Use of Hazardous Chemicals)** با هدف ارتقای سطح دانش و مهارت‌های عملی افراد در مواجهه با چالش‌های مرتبط با مواد شیمیایی خطرناک طراحی شده است. این دوره به شما کمک می‌کند تا از طریق آشنایی عمیق با اصول ایمنی، استانداردهای به‌روز و روش‌های پیشگیری از حوادث، بتوانید محیط کاری امن‌تری ایجاد کنید و از وقوع حوادث ناخواسته جلوگیری نمایید.

با شرکت در این دوره، شما قادر خواهید بود تا:

• ریسک‌های ناشی از استفاده از مواد شیمیایی را به دقت شناسایی و مدیریت کنید.
• بهبود فرآیندهای ایمنی و بهداشتی در سازمان خود را به ارمغان بیاورید.
• از استانداردهای جهانی در حوزه ایمنی و بهداشت بهره ببرید و محیطی پایدار و امن ایجاد نمایید.

این دوره مناسب تمامی افرادی است که در صنایع مختلفی مانند شیمیایی، داروسازی، کشاورزی و سایر حوزه‌های مرتبط با استفاده از مواد شیمیایی فعالیت می‌کنند. همچنین، مدیران، سرپرستان و مسئولین ایمنی و بهداشت سازمان‌ها می‌توانند از این دوره بهره‌مند شده و دانش کسب‌شده را به کارکنان خود انتقال دهند تا محیط کاری امن‌تر و سالم‌تری ایجاد شود.

برخی از اهداف دورۀ آموزشی ایمنی و بهداشت در استفاده از مواد شیمیایی خطرناک

• **شناخت مواد شیمیایی خطرناک:** آشنایی با ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی مواد، طبقه‌بندی آن‌ها و شناسایی ریسک‌های مرتبط.
• **استانداردها و مقررات ایمنی و بهداشت:** بررسی چارچوب‌های قانونی ملی و بین‌المللی و نحوه اجرای آن‌ها در محیط‌های کاری.
• **ارزیابی و مدیریت ریسک:** تکنیک‌ها و روش‌های شناسایی و ارزیابی ریسک‌های ناشی از مواد شیمیایی و ارائه راهکارهای عملی برای کاهش آنها.
• **اقدامات کنترلی و روش‌های پیشگیری:** معرفی و استفاده صحیح از تجهیزات حفاظتی فردی و فنی و اقدامات لازم جهت کاهش احتمال بروز حوادث.

هدف نهایی این دوره، ایجاد یک فرهنگ ایمنی قوی در سازمان‌ها و کاهش هر چه بیشتر احتمال بروز حوادث است. با تقویت دانش و مهارت‌های عملی در این حوزه، می‌توانید نقشی کلیدی در حفظ سلامت کارکنان و ارتقای استانداردهای کاری داشته باشید.

مخاطبان دورۀ ایمنی و بهداشت در استفاده از مواد شیمیایی خطرناک

1- کارکنان صنعتی مرتبط با مواد شیمیایی

2- متخصصین مدیریت بحران و برنامه‌ریزی اضطراری

3- مدیران و سرپرستان واحدهای تولیدی

4- متخصصین و محققین در زمینه شناسایی، ارزیابی و مدیریت ریسک مواد شیمیایی

4- مدیران، ناظران، افسران، مسئولان، و کارشناسان HSE

5- کلیه علاقه مندان و دانشجویان رشته های مرتبط با صنایع، شیمی، ایمنی، بهداشت حرفه ای، و HSE

سرفصل دورۀ ایمنی و بهداشت در استفاده از مواد شیمیایی خطرناک

مقدمه

اهمیت کاربرد و مدیریت صحیح مواد شیمیایی یک مسئله جهانی بوده و هست. لذا در راستای پاسخگویی علمی به مشکلات ناشی از مصرف گسترده مواد شیمیایی در سطح جهانی که تهدیدی برای سلامت نسل های حال و آینده و نیز کیفیت محیط می باشد، در سال 1980، برنامه بین المللی ایمنی شیمیایی (IPCS) حاصل همکاری مشترک سازمان بهداشت جهانی (WHO)، برنامه محیطی ملل متحد (UNEP) و سازمان بین المللی کار (ILO) با دو هدف کلی ایجاد گردید. این اهداف عبارت بودند از هماهنگی و سرعت دادن به فعالیتهای مرتبط با ایمنی شیمیایی خصوصاً ارزیابی ریسک برای سلامتی انسان و محیط و نیز هم افزایی توانمندی ها برای اطمینان از حفظ سلامت انسان و محیط در مقابل اثرات زیانبار مواد شیمیایی در تمامی مراحل چرخه عمر یک ماده شیمیایی شامل تولید، حمل و نقل، استفاده و دفع ماده شیمیایی.

اهداف

• بیان مفاهیم قانونی، مسئولیت ها و وظایف کلی در قبال عوامل شیمیایی و کاربرد صحیح مواد
• بیان مهمترین کدهای بین المللی موجود در شناسایی مواد شیمیایی و موارد کاربرد هر یک
• و ...

کلیات

بسیاری از مواد شیمیایی می توانند اثرات زیانباری را روی سلامت انساان، حیوانات و محیط داشته باشند. مواد شیمیایی دو نوع خطر شامل خطرات سمی (مانند اثرات موضعی و سیستمیک) و خطرات فیزیکی (مانند خطر انفجار یا آتش سوزی) به همراه دارند. بنابراین، از آنجا که استفاده نادرست از مواد شیمیایی می تواند مخاطرات زیادی را بدنبال داشته باشد، این مسئولیت به عهده استفاده کننده است که پیش از استفاده، مواد شیمیایی را ارزیابی نموده و پتانسیل اثرات سمی و نیز خطرات فیزیکی نظیر قابلیت اشتعال را شناسایی نماید....

مفاهیم قانونی، مسئولیتها و وظایف کلی

از جمله مفاهیمی که در زمینه کنترل و مدیریت مواد شیمیایی اهمیت ویژه ای داشته و توجه به آنها می تواند تعیین کننده تعهدات، مسئولیت ها و وظایف کلی در قبال کاربرد ایمن مواد شیمیایی باشد می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• رعایت حقوق دیگران
• حق دانستن
• کاهش ریسک
  • شدت خطر یا ریسک
  • راههای حذف یا کاهش خطرات و ریسک آنها
  • و ...
• اصل احتیاط
• و ...

کدهای بین المللی در شناسایی مواد شیمیایی

• UN
• NA
• CAS
• و ...

آشنایی با سیستم های موجود در طبقه بندی مواد خطرناک

• عوامل شیمیایی زیان آور
• کالاهای خطرناک (Dangerous goods)
• سیستم جهانی طبقه بندی مواد شیمیایی (GHS)

طبقه بندی عوامل شیمیایی زیان آور

• طبقه بندی براساس ترکیب شیمیایی
  • فلزات و ترکیبات فلزی
  • حلالهای آلی
  • و ...
• طبقه بندی براساس خصوصیات فیزیکی
• طبقه بندی براساس اثرات بیولوژیکی

طبقه بندی کالاهای خطرناک

• کلاس 1- مواد منفجره (Explosives)
  • مواد منفجره با خطر انفجار یکباره و مهیب
  • مواد منفجره با خطر آتش سوزی حجیم
  • و ...
• کلاس 2- گازها (Gases)
  • گازهای قابل اشتعال
  • گازهای غیر قابل اشتعال و غیر سمی
  • و ...
• کلاس 3- مایعات قابل اشتعال (Flammable Liquids)
  • مایعات با قابلیت اشتعال زیاد
  • مایعات با قابلیت اشتعال بسیار زیاد
  • و ...
• کلاس 4- جامدات قابل اشتعال (Flammable Solids)
  • جامدات قابل اشتعال
  • جامدات با پتانسیل احتراق خودبخودی
  • و ...
• کلاس 5- مواد اکسید کننده (Oxidizing Substances)
  • مواد اکسید کننده (به غیر از پراکسیدهای آلی)
  • پراکسیدهای آلی (جامد یا مایع)
• کلاس 6- مواد سمی و عفونت زا (Toxic and Infectious Substances)
  • مواد سمی (شامل مایعات و جامدات سمی)
  • مواد عفونی
• کلاس 7- مواد رادیواکتیو (Radioactive Substances)
• کلاس 8- مواد خورنده (Corrosives)
• کلاس 9- مواد متفرقه (Miscellaneous)

طبقه بندی و برچسب گذاری مواد شیمیایی در سیستم GHS

• طبقه بندی خطرات فیزیکی
  • مواد منفجره
  • گازهای تحت فشار
  • مواد با واکنشهای خودبخودی
  • و ...
• طبقه بندی خطرات سمی
  • سمیت حاد با دوز یکباره
  • اثرات سیستمیک با ارگان هدف
  • و ...
• و ...

ارزیابی ریسک مواد شیمیایی

ارزیابی ریسک (Risk assessment) باید برای تمام عملیات و کارهایی که شامل مواد شیمیایی خطرناک می باشد انجام گیرد.

• شناسایی خطرات
  • بازرسی های محیط کار
  • تعیین خصوصیات مواد خطرناک
  •  و ...
• ارزیابی ریسک خطرات شناسایی شده
  • رتبه بندی ریسک (Risk rating)
  • مهارت و دانش در ارزیابی ریسک
  • و ...
• کنترل ریسک

اقدامات کنترلی در کار با مواد شیمیایی

• حذف مواد خطرناک
• جایگزینی ماده خطرناک
• وسایل حفاظت فردی
  • رسیپراتورهای تصفیه کننده هوا
  • وسایل تنفسی خود تأمین
  • و ...
• گزارش حوادث و شبه حوادث
• اقدامات در شرایط اضطراری
• آموزش
• انبارداری مواد شیمیایی
  • کمکهای اولیه
  • امکانات اضطراری
  • و ...
• و ...

راهنمای فشرده خطرات مواد شیمیایی

• استالدئید
  • حدود مجاز مواجهه
  • خصوصیات فیزیکوشیمیایی
  • خطرات فیزیکی
  • خطرات سمی
  • اقدامات حفاظتی
  • کمک های اولیه
• استیک اسید
  • حدود مجاز مواجهه
  • خصوصیات فیزیکوشیمیایی
  • خطرات فیزیکی
  • خطرات سمی
  • اقدامات حفاظتی
  • کمک های اولیه
• و ...

نمونه فرم ثبت مواد شیمیایی

نمونه فرم ارزیابی ریسک

رتبه بندی ریسک

جدول انبار داری مواد شیمیایی

مراجع

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید