مقررات برنامه ریزی مقابله با شرایط اضطراری

برنامه ریزی مقابله با شرایط اضطراری چیست؟

هر ساله شرایط اضطراری باعث وارد آمدن خسارات زیادی به صنایع و مرگ افراد بسیاری می شود. شرایط اضطراری وضعیتی پیش بینی و طراحی نشده ای است که می تواند منجر به مرگ افراد یا آسیب جدی به کارکنان، مشتریان یا جامعه و همچنین باعث توقف عملیات کاری و صدمه به محیط شود. این شرایط می تواند برای هر کسی، در هر جایی و در هر زمانی پیش آید و بایستی به منظور مقابله با این شرایط و تخلیه مکان های کاری در هنگام وقوع این شرایط آمادگی های لازم را کسب نمود. بهترین راه حفاظت از کارکنان و محیط های کاری انتظار داشتن وقایع غیرمنتظره و ایجاد یک طرح واکنش اضطراری خوب می باشد. چون تعداد کمی از افراد به هنگام وقوع بحران می توانند به خوبی و منطقی فکر کنند، بنابراین بسیار مهم است که جهت واکنش در برابر چنین شرایطی آمادگی های لازم ایجاد شود. شرایط اضطراری می تواند طبیعی و یا ساخته دست بشر باشد، از قبیل سیل، طوفان، حریق، آزاد شدن گازهای سمی، ریخت و پاش مواد شیمیایی، حوادث رادیولوژیکی و اغتشاشات مردمی. به هنگام ایجاد برنامه واکنش در شرایط اضطراری باید از جنبه های مختلف، شرایط اضطراری بالقوه ای که می توانند در محیط کار رخ دهند را در نظر گرفت و بررسی نمود. این برنامه یا طرح باید مرتبط با ریسک های موجود در محیط کار بوده و شامل اطلاعاتی در خصوص تمام منابع بالقوه شرایط اضطراری باشد.

مخاطبان دوره مقررات برنامه ریزی مقابله با شرایط اضطراری

• مسئولین ایمنی و بهداشت
• مدیران HSE
• مدیران و رهبران سازمان ها
• علاقه مندان و دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

سرفصل های دوره مقررات برنامه ریزی مقابله با شرایط اضطراری

1- تعاریف و اصطلاحات

• اختصارات:

در این بخش از مبحث علایم و حروف اختصاری مربوط به اصطلاحات به صورت موردی ذکر شده اند.

• سیستم ها/ استانداردهای بین المللی و مدیریت بحران:

در این قسمت درباره سیستم ها و استاندارد های بین المللی و برنامه مربوط به مدیریت بحران در هر کدام از آنها توضیح مختصری آمده است.

• سیستم مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSE- MS):

در این استاندارد تجزیه و تحلیل و بررسی نظامند وضعیت موجود نسبت به استقرار رویه هایی برای تعیین وضعیت های اضطراری قابل پیش بینی انجام می شود.

• استاندارد ایزو 14001:

سازمان می بایست روش های اجرایی را برای شناسایی احتمال وقوع و مقابله با حوادث و وضعیت های اضطراری و برای پیشگیری و کاهش پیامدهای زیست محیطی که ممکن است مرتبط با آنها باشند، ایجاد نموده و برقرار نگه دارد.

• استاندارد OHSAS 18001:

سازمان باید طرح ها و روش های اجرایی را برای شناسایی احتمالی وقوع و مقابله با حوادث و وضعیت های اضطراری و برای پیشگیری و کاهش بیماری و جراحت های احتمالی که ممکن است همراه با آنها باشند، ایجاد نموده و برقرار نگه دارد.

• استاندارد AS4804 (طرح های شرایط اضطراری یا بلایای طبیعی):

در شرایطی که سیستم مدیریت ایمنی و سلامت شغلی بر پیشگیری از بیماری، جراحت و خرابی ها در پروژه و یا محیط زیست متمرکز شده است، لازم است بعضی حوادث پیش بینی نشده که ممکن است اتفاق بیافتد، تشخیص داده شوند. از این رو برای سازمان ضروری است که پیشاپیش برای چنین پیامدهای احتمالی برنامه ریزی نماید و این طرح را به صورت ادواری آزمایش کند تا در صورت وقوع حوادث احتمالی بتواند واکنش مناسبی را نشان دهد.

2- مراجع

مراجع مورد استفاده برای تنظیم جزوه آموزشی دوره در این بخش ذکر شده اند. در صورت نیاز متقاضی می تواند مطالعه بیشتری انجام دهد.

3- شرح مقررات

در این بخش مراحل و نحوه اجرای مقررات برنامه ریزی مقابله با شرایط اضطراری به صورت مرحله به مرحله ذکر شده است که توضیح کوتاهی از هر مرحله را در ادامه می بینید.

• چارچوب مقابله با شرایط اضطراری:

برای اینکه یک سیستم مدیریتی بتواند بطور موثر در یک پروژه پیاده سازی گردد نیاز است که جنبه های سلامت و ایمنی فعالیت های موجود در پروژه مورد توجه قرار گیرد. سیستم مدیریتی باید در کل چرخه عمر سیستم و تمام فعالیت های مربوط به آن بکار گرفته شود.

• استراتژی مقابله با شرایط اضطراری:

هدف از تعیین استراتژی مقابله با شرایط اضطراری تهیه یک پیش نویس برای اقدامات مقابله با شرایط اضطراری است که می توانند در صورت نیاز اصلاح گردند.

• برنامه مقابله با شرایط اضطراری:

هدف از این بخش تهیه شرایطی مشخص و واضح از اطلاعات اصلی مقابله با شرایط اضطراری و اعمال قابل انتظار در شرایط اضطراری می باشد.

• فرماندهی و کنترل:

هدف تهیه یک ساختار فرماندهی در ارتباط با پیش بینی های مناسب شرایط اضطراری و دادن نقش به سازمان ها و افراد در مدیریت شرایط اضطراری می باشد.

• تشخیص نیاز به مقابله با شرایط اضطراری:

هدف از تشخیص نیاز به مقابله با شرایط اضطراری، تهیه دستورالعمل و روش کار مناسب به منظور تعیین زمان مناسب برای انجام صحیح اعمال ضروری و واکنش در شرایط اضطراری می باشد.

• صلاحیت:

هدف تعیین صلاحیت افراد برای واکنش در شرایط اضطراری و بهبود توانایی آنها در انجام نقش های مربوطه در شرایط اضطراری می باشد.

• نگهداری تجهیزات مقابله با شرایط اضطراری:

هدف نگهداری تجهیزات مورد نیاز برای مقابله با شرایط اضطراری می باشد به طوری که در مواقع نیاز عملکرد قابل اطمینانی داشته باشند.

• ارتباطات:

هدف ایجاد اطلاعات قابل اعتماد برای افراد پروژه به گونه ای است که بتوانند عمل اضطراری مربوطه را به نحو درستی انجام داده و تجهیزات مناسب در پروژه برای ارتباط با افراد ایجاد گردد.

• فرار، پناه، تخلیه و نجات:

هدف از فرار، پناه، تخلیه و نجات موارد زیر می باشد:

• ایجاد مسیرهایی که تحت شرایط اضطراری از تمام محل های کار به محل تجمع افراد قابل استفاده باشند.
• تهیه محل یا محل هایی که افراد بتوانند در هنگام اضطرار در آن تجمع یابند و در صورت نیاز آماده شدن برای تخلیه محل
• ایجاد اقداماتی که به افراد اجازه می دهد در شرایط اضطراری طبق یک الگو و روش تحت کنترل پروژه را ترک کنند.

• ایجاد اقداماتی برای تحت پوشش قرار دادن افرادی که پروژه را در شرایط اضطراری ترک می کنند و انتقال آنها به یک مکان ایمن.

• محیط مقابله با شرایط اضطراری:

هدف به حداقل رسانیدن گرمای محیط در هنگام تخلیه سریع پروژه می باشد.

• اقدامات پزشکی مقابله با شرایط اضطراری:

هدف ایجاد تسهیلات پزشکی به گونه ای است که بتوان افراد بیمار یا صدمه دیده را تا هنگامی که کمک های تخصصی به محل برسد معالجه نماید.

• حفاظت و پیشگیری در برابر حریق:

در پروژه باید مطابق خطرات پتانسیلی که تجهیزات موجود می توانند باعث آن شوند یک برنامه حفاظت در برابر حریق تهیه گردد.

• تابلوها و علایم:

تابلوی علایم و اتیکت های شرایط اضطراری باید حاوی اطلاعات دقیق، کافی و آموزنده بوده و به راحتی قابل درک باشد. همچنین لازم است کلمه اعلان و کلمات و عبارات کادر پیام نوشتاری به زبان فارسی باشند.

• تخلیه ویژه:

هنگامیکه محیط تخلیه افراد دارای پتانسیل آسیب و صدمه به افراد است باید تجهیزات نجات اضطراری مانند ماسک تنفسی، کمربند ایمنی یا سبد ایمنی تهیه گردد. باید اطمینان حاصل شود که افراد در شرایط اضطراری دارای تجهیزات مورد نیاز می باشند.

• ساخت و ساز در زیر زمین:

این الزامات برای فعالیت های ساخت و ساز در زیر زمین مانند ساخت تونل های زیر زمینی، شافت ها، محفظه ها و راه های عبور زیرزمینی قابل استفاده است.

• برنامه های مواجهه با بحران:

بایستی برنامه های مناسب برای مواجهه با بحران های احتمالی، در قالب یک مجموعه برنامه پشتیبانی تنظیم گردند تا در صورت بروز مشکل مورد استفاده قرار گیرند. این برنامه ها بایستی به گونه ای تنظیم شوند تا حتی المقدور کلیه علایم هشدار دهنده حوادث و سوانح را مشخص کنند و اقداماتی برای خنثی سازی یا تعدیل وضعیت بحرانی طراحی و نتایج مورد انتظار از هر اقدام را پیش بینی کنند.

• روش اجرایی:

کلیه واحدها باید در دستورالعمل های آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری خود پتانسیل خطرات موجود را به طور کامل شناسایی نموده و روش های مقابله با آنها را ارائه نمایند.

• آموزش:

برای هر گروه از پرسنل پروژه باید با توجه به مسئولیت ها و وظایف آنها منابع آموزشی تدارک دیده شود و در تمرین ها و مانورها شرکت داده شوند.

• سایر مقررات:

در پروژه باید یک برنامه مستند واکنش در شرایط اضطراری آماده و استقرار یابد.

4- پیوست

در این بخش چک لیست بررسی اجرای برنامه مقابله با شرایط اضطراری وجود دارد.

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید