سیستم های اطفاء اتوماتیک حریق (بر اساس NFPA)

سیستم اطفاء خودکار حریق چیست؟

امروزه از سیستم های اعلام حریق به طور گسترده در ساختمان‌ها و اماکن مسکونی و اداری و صنعتی استفاده می‌شود، تا در مواقع بروز آتش سوزی به موقع به ساکنین ساختمان اطلاع داده شود. با این کار خسارت‌ های ناشی از حریق به حداقل می رسد و حتی الامکان از تلفات جانی جلوگیری می شود. با توجه به پیشرفت ‌های فناوری در سال‌های اخیر، این سیستم ها از نظر ساخت و عملکرد قطعات، بسیار متحول شده اند.

مخاطبان دوره سیستم اطفاء خودکار حریق

1- مهندسان و کارشناسان

2- مسئولین تأسیسات و نگهداری و تعمیرات ساختمان ها

3- علاقه مندان و دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

سرفصل دوره سیستم اطفاء خودکار حریق

مقدمه

• دسته بندی انواع حریق بر اساس NFPA
  • گروه A
  • گروه B
  • گروه C
  • گروه D
  • گروه K
     
• مراحل حریق به ترتیب به چهار مرحله تقسیم می شود:
  • مرحله اشتعال (افروزش)
  • مرحله رشد
  • مرحله توسعه کامل
  • مرحله خاموشی کامل
     
• فلاش اور - Flashover
  • انفجاری است که بین مرحله رشد و مرحله توسعه کامل رخ می دهد.

1- عوامل لازم جهت اطفاء حریق

جهت اطفاء حریق حداقل یکی از عوامل زیر می بایستی صورت پذیرد:

• قطع گرما یا خنک سازی

آب یکی از عمومی ترین عوامل جهت خنک سازی حریق می باشد.

• قطع ماده سوختنی

قطع و جداسازی ماده سوختنی از محل حریق می تواند بسرعت باعث خاموش شدن حریق گردد.

• به حداقل رساندن اکسیژن به میزانی که اکسیژن کافی جهت ادامه حریق وجود نداشته باشد

سیستم های اطفاء حریق مانند CO2 و Inert Gas باعث به حداقل رساندن اکسیژن جهت ادامه حریق می باشند.

• مانع در ایجاد واکنش زنجیره ای سوخت

سیستم های اطفاء حریق مدرن مانند آیروسل با ایجاد اختلال در واکنش های زنجیره ای سوخت، باعث اطفاء حریق می‌گردند.

2- مواد اطفایی حریق

• آب (به صورت اسپری، جت و بخار)
• پودر های شیمیایی (در انواع مختلف)
• گازهای خنثی (هلیوم، نئون، آرگون و نیتروژن)
• کف (در انواع مختلف)
• دی اکسید کربن
• هالوژن ها (مایعات تبخیر شونده)

3- وسایل اطفایی حریق

     بطور کلی وسایل اطفای حریق را می توان به گروه های زیر دسته بندی کرد:

• وسایل دستی ثابت ( فایر باکس)

• خاموش کننده محتوی آب: این کپسول ها صرفا جهت خاموش کردن آتش های کوچک و موضعی کلاس A استفاده می شوند. معمولا دو سوم حجم را آب و یک سوم را هوای فشرده یا گاز نیتروژن تشکیل داده است.

• خاموش کننده محتوی پودر شیمیایی: این خاموش کننده ها در انواع قابل شارژ و یکبار مصرف در بازار عرضه می شود. خاموش کننده های پودری در مورد حریق‌های از نوع کلاس A,B,C استفاده می شود.

• خاموش کننده محتوی گاز دی اکسید کربن (CO2): این خاموش کننده محتوی دو سوم گاز CO2 تحت فشار به صورت مایع درآمده است و در سیلندر قرار دارد. به طور کلی دی اکسید کربن از طریق خنک کردن، پوشاندن حریق و کاهش اکسیژن سبب خاموش کردن آتش می شود.

• وسایل موتوری (ماشین های آتش نشانی): انواع ماشین ها و اتوموبیل های آتش نشانی را شامل می شود.

• دستگاه های اطفای حریق اتوماتیک (اسپرینکلر)

• وسایل چرخدار (کپسول های اطفای حریق بزرگ): گروه دیگری از خاموش کننده هاست که به علت مقدار مواد اطفایی بیشتر از ظرفیت نوع دستی و سنگینی دستگاه که فرد قادر به حمل آن نیست با چرخ طراحی شده است.

• وسایل دستی پرتابل (کپسول های اطفای حریق کوچک): خاموش کننده های دستی برای استفاده در شرایط اضطراری با هدف اینکه بتوانند در مراحل اولیه شروع آتش سوزی از گسترش آن جلوگیری و آتش را اطفاء نمایند، ساخته شده اند. این خاموش کننده ها باید حداکثر 14 کیلو یا 14 لیتر مواد اطفایی داشته باشند تا یک نفر به راحتی آن را حمل کند. این وسایل معمولا در ارتفاع 1/5 متری از سطح زمین به دیوار نصب می گردند و باید در نزدیکی ورودی ها و خروجی های ساختمان نصب گردند.

• خاموش کننده محتوی مایعات تبخیر شونده (هالوژنه): خاموش کننده ای که اجزاء اصلی تشکیل دهنده آن هالوژن ها مانند فلور، کلر، برم یا ید به همراه کربن می باشد.

4- سیستم های اطفای حریق اتوماتیک

     بطور کلی سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک را می توان به پنج دسته زیر تقسیم کرد:

• 1 سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی
  • سیستم تر - Wet Pipe
  • سیستم خشک - Dry Pipe
  • سیستم سیل آبی - Deluge
  • سیستم متناوب - Alternate
  • سیستم پیش فعال - Pre Action
  • آب افشان - Sprinkler
    • سیستم عمل کننده - Activation Mechanism
    • دریچه تنظیم - Orifice
    • منحرف کننده - Deflector
  • انواع اسپرینکلر (از نظر نوع پاشش آب)
  • متعارف - Conventional
  • مخصوص منازل مسکونی - Residential
  • مه آب - Spray
  • انواع اسپرینکلر از نظر جهت پاشش
  • دمای عملکرد اسپرینکلر
  • منابع تغذیه آب اصلی سیستم

• 2 سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

سیستم های اطفاء گازی به ویژه در مواردی که سایر اطفاء کننده ها قادر به این کار نیستند، نقش مهمی در مفهوم اطفاء حریق دارند.

• 3 سیستم اطفاء حریق اتوماتیک پودری (آیروسل)

این سیستم تنها سیستم موجود در دنیا می باشد که می تواند در 5 کلاس حریق مورد استفاده قرار گیرد.

• 4 سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم

این سیستم مؤثرترین روش جهت اطفاء حریق سوخت های مایع است.

• 5 سیستم اطفاء حریق اتوماتیک مه یا پودر آب - Water Mist

اساس کار این سیستم بر اساس تولید غبار آب (مانند مه) می باشد که به صورت تولید ذرات ریز آب در محیط تحت حفاظت عمل می کند.

5- تست، بازرسی و نگهداری سیستم های اطفای حریق اتوماتیک

• بازرسی
  • اسپرینکلرها
    • اسپرینکلرها می‌بایست سالیانه مورد بازدید قرار گرفته و عاری از هرگونه خوردگی (زنگ زدگی)، رنگ، مواد خارجی و صدمه فیزیکی بوده باشند.
  • لوله ها و اتصالات
    • لوله‌ها و اتصالات بکار رفته باید هر سال کنترل شده و در وضعیت مطلوبی باشند.
  • گیج ها
    • تمامی فشارسنج‌ها بایستی ماهیانه بازدید شده تا وضعیت مناسب خود را حفظ و فشار تغذیه آب از شبکه را به‌طور دقیق نشان دهند.
  • هیدرولیک سیستم
    • هر سه ماه یکبار چک گردد.
  • شیرهای کنترل
    • حداقل یک شیر کنترل فهرست شده می بایست بر روی هر سیستم اسپرینکلر نصب شود.

• تست
  • اسپرینکلرها
    • اسپرینکلرهای مرغوب درصورت عدم وارد شدن صدمه احتمالی فیزیکی و ... تا 50 سال به خوبی کار خواهند کرد و نیاز به تست ندارند.
  • گیج ها
    • این تجهیزات می بایست هر 5 سال یکبار تست شوند.

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید