مقدمه
امروزه آلودگی هوا به یکی از معضلات اصلی کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. آلودگی هوا به طرق گوناگونی آثار زیانبار دراز مدت و کوتاه مدتی بر سلامت انسانها می گذارند. معمولاًمیزان این آسیبها بستگی به غلظت مواد شیمیایی موجود در هوا و همچنین میزان قرارگرفتن افراد در معرض هوای آلوده دارد. بیماری های ناشی از آلودگی های جوی می تواند بسیار پرهزینه باشند به طوری که هزینه های درمانی، کاهش بهره وری در محل کار می تواند سالیانه میلیاردها دلارهزینه بر جامعه تحمیل کند. اولین گام برای حل مشکل آلودگی هوا ارزیابی است. محققان آلودگی هوارا بررسی نموده و استانداردهایی را برای اندازه گیری نوع و مقدار آلاینده های خطرناک تعیین می کنند. سپس باید حد مجاز الایندهای هوا مشخص شود؛ در مر حله بعد می توان قدمی برای کاهش آلودگی هوا برداشت. تنظیم مقرراتی برای موادی که در اثر فعالیتهای انسانی در فضا منتشر می شود. بسیاری از کشورها برای میزان انتشار آلاینده های خودروها و صنایع محدودیت هایی را اعمال کرده اند. در این دوره می توان با آلودگی هوا و روش های کنترل آن آشنا شوید.
مخاطبان دوره آلودگی هوا و روش های کنترل آن
1- کارشناسان و مدیران محیط زیست
2- کارشناسان، ناظران، افسران و مسئولین ایمنی و HSE
3- دانشجویان و علاقه مندان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)
سرفصل های دوره آلودگی هوا و روش های کنترل آن
فصل اول: آلودگی هوا
آلودگی هوا مختص یک منطقه نیست
تعریف آلودگی هوا
واژه ها و اصطلاحات آلودگی هوا:
-
آئروسل (AEROSOLS)
-
غبار (DUST)
-
قطره (DROPLET)
-
خاکستر فرار (FLY ASH)
-
مه (FOG)
-
فیوم یا دمه (FUME)
-
گاز
-
میست (MIST)
-
ذره (PARTICLE)
-
دود (SMOG)
-
دوده (SOOT)
-
اتمسفر زمین
عوامل جوی موثر در آلودگی هوا
-
باد
-
حرکت افقی هوا را باد گویند.
-
جریان باد باعث پخش و رقیق شدن آلودگی ها در هوا می گردد.
-
و ...
-
جریان هوا
-
حرکت عمودی هوا را “جریان هوا” می نامند.
-
جریان های هوا نقش موثرتری از باد در کاهش آلودگی دارند. زیرا آلودگی را از سطح زمین (محل زندگی) دور مینماید.
-
و ...
نقش ریزش های جوی در پاک سازی محیط
مه به عنوان ماده سینرژیسم در آلودگی هوا
-
ایجاد مه در هنگام اوج آلودگی هوا به دلیل ایجاد هسته های تراکم مواد آلاینده منجر به افزایش شدید آلودگی می گردد.
دما در جو و در شرایط طبیعی
شرایط ادیاباتیک
شرایط سوپر ادیاباتیک
وارونگی دما (اینورژن)
-
اگر به هر دلیلی با افزایش ارتفاع افزایش دما نیز به وجود آید وارونگی دمایی اتفاق افتاده است.
شرایط ایزوترمال
پایداری و ناپایداری هوا
-
معیار پایداری و ناپایداری هوا قابلیت ایجاد یک حرکت عمودی در هوا می باشد.
-
اگر جزء سعود کننده هوا از محیط اطراف خود گرم تر باشد شرایط ناپایدار است.
حرکات دود پس از خروج از دود کش
-
حرکت حلقه ای
-
این حرکت زمانی رخ می دهد که گرادیان هوا در حالت فوق ادیاباتیک بوده و هوا به شدت متلاطم باشد.
-
حرکت قیفی
-
حرکت بادبزنی
-
حرکت بالارونده
-
حرکت دودی
-
حرکت محبوس
اثرات جهانی آلودگی هوا
-
گرمایش جهانی
-
گرم شدن زمين به دليل توليد گازهايي با ظرفيت زياد جذب حرارت ايجاد مي گردد.
-
توانایی گازهای گلخانه ای در گرمایش زمین
-
تأثیرات گرم شدن زمین
-
افت ازن استراتوسفری
-
ازن طی یک چرخه با کمک جذب اشعه ماوراء بنفش خورشید تولید و در واکنشهای مختلف مصرف می گردد.
-
خطرات کاهش غلظت لایه ازن
-
باران های اسیدی
-
وجود ترکیباتی همچون NOx و SOx در هوا منجر به تولید اسید سولفوریک و اسید نیتریک در هنگام بارندگی و کاهش pH آب باران می شود.
-
آئروسل
-
منابع آلودگی ناشی از آئروسل ها
-
منابع طبیعی خشکی (گرد و غبار ناشی از طوفان، آتشفشان و...)
-
منابع طبیعی اقیانوسی (تولید ذرات نمک ناشی از اسپری آب اقیانوسها)
-
و ...
-
نقش آئروسل ها در اتمسفر
-
پراکندن و جذب اشعه های خورشیدی.
-
جذب اشعه مادون قرمز بازتابی از زمین.
-
و ...
قطر ذرات در آلودگی هوا
-
کاهش غلظت ازن در استراتوسفر منجر به نفوذ بیشتر اشعه هایی همچون اشعه ماوراء بنفش می گردد که سرطانزا است و به چشم آسیب می رساند.
خواص سطحی ذرات از عوامل موثر در ته نشینی
-
جذب بر جامدات
-
جذب بر مایعات
-
جذب شیمیایی
-
چسبندگی
انواع ذرات معلق در هوا
-
ذرات معدنی
-
ذرات آلی
-
ذرات بیولوژیکی
فصل دوم : روشهای کنترل آلودگی هوا
روشهای حذف گازهای آلاینده از هوا
-
جذب در مایعات
-
این فرایند به کمک وسیله ای به نام اسکرابر انجام می گیرد.
-
گازهای قابل حذف در کاربرد اسکرابرها
-
جذب سطحی
-
جذب می تواند به کمک مواد جاذبی همچون کربن فعال انجام گیرد.
-
چگالش
-
در این روش با کاهش دما مواد آلاینده را از حالت گاز به مایع تبدیل می نمایند.
-
سوزاندن
-
در دمای بالا مواد آلی به دی اکسیدکربن و آب تبدیل می گردند.
-
بیوفیلتراسیون
-
بیوفیلترها سازگاری بسیار بالایی با محیط زیست داشته و قادر به حذف انواع آلاینده ها با غلظتهای بسیار کم از محیط می باشند.
روشهای حذف ذرات آلاینده از هوا
-
ته نشین کننده های ثقلی
-
یکی از ساده ترین وسایل کنترل آلودگی هوا در صنایع می باشد.
-
راه بندها
-
در این روش از صفحات راه بند به منظور کاهش سرعت ذرات و ته نشینی آنها استفاده می شود.
-
راه بندها می توانند به دو صورت تر و خشک مورد استفاده قرار گیرد.
-
و ...
-
جداسازهای سانتریفوژی (سیکلونها)
-
سیکلونها بر اساس نیروی گریز از مرکز جداسازی ذرات را انجام می دهند.
-
سیکلونها قادرند ذراتی با قطر 5 میکرون را نیز به راحتی از هوا جدا سازند.
-
و ...
-
رسوب دهنده الکترواستاتیک
-
کاربرد این روش در حذف ذرات کوچکتر از 10 میکرون می باشد.
-
این روش بسیار موثر لیکن گران قیمت می باشد.
-
این روش منحصراً قادر به حذف ذرات می باشد.
-
و ...
-
انواع فیلترها
-
فیلترهای فابریک
-
این فیلترها بستر متخلخلی برای جداسازی ذرات از هوا می باشد.
-
این فیلترها راندمان خوبی برای ذرات کوچکتر از یک میکرون دارند.
-
این فیلترها توانایی تصفیه گازهای مرطوب را ندارند.
-
و ...
-
اسکرابرها
-
اسکرابرهای تر
-
اساس کار این روش شستشوی گاز به کمک یک حلال می باشد.
-
در این روش بطور هم زمان گازها و ذرات حذف می گردند.
-
و ...
جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید