آشنایی با عملیات بلاستینگ و ایمنی آن

عملیات بلاستینگ چیست؟

واژه سند بلاست(sandblast)  یک واژه انگلیسی است، معنی کلمه به کلمه آن عبارت است از: سند (sand) به معنی ماسه و بلاست(blast)  به معنی انفجار و پرتاب میباشد. سند بلاست (sandblast) عبارت است از سیلیس پاشی، ماسه پاشی پرتاب ماسه و شن با فشار بسیار زیاد هوا را می گویند. ریت بلاست یا سند بلاست عملیاتی است که در بسیاری از صنایع گوناگون به طور وسیع و گسترده با اهداف کاملا متنوع بر روی سطوح مختلف همچون فلز، شیشه، چوب و … انجام می گیرد .سند بلاست عملا روشی است که در آن ساینده با شتاب بسیار بالا از داخل یک نازل به کمک فشار هوا بر روی سطوح پرتاب می گردد و عملیات پاک سازی سطوح را انجام می دهد. سند بلاست روشی است که در شکل دهی، پاکسازی، یا هموار نمودن انواع سطوح بسیار موثر و مفید فایده است. نهایتا این عملیات بر روی سطوح، مشابه روش سمباده زدن با ورقه های سمباده است البته، در روش سند بلاست مشکلاتی مانند ایجاد گوشه یا برآمدگی در سطح پایانی به وجود نخواهد آمد.

مخاطبان دوره آشنایی با عملیات بلاستینگ و ایمنی آن

1- متخصصان و مدیران واحد های صنعتی، نیروگاهی و سایر صنایع

2- دانشجویان رشته های فنی و مهندسی (مکانیک، برق، عمران و...)

سرفصل دوره آشنایی با عملیات بلاستینگ و ایمنی آن

1- تاریخچه سند بلاست

Benjamin Chew Tilghman مخترع اولین دستگاه سندبلاست می باشد. تاریخچه هر چیزی بوجود آورنده آن است و تاریخچه سند بلاست نیز مخترع آن. تیلگمن مردی است که با دقت در محیط خشن اطراف خود توانست سندبلاست را اختراع کند. نقل شده است روزی ژنرال تیلگمن از پشت شیشه پنجره اتاق خود مشغول نگاه کردن به افراد خود بود، که متوجه مات شدن قسمتی از شیشه پنجره اتاقش شد که در طوفان شن روز قبل در معرض طوفان شن بود. این اتفاق، تیلگمن را به این فکر واداشت که دستگاهی بسازد که بتواند ذرات ماسه را با شدت بر روی سطح شیشه پرتاب کند و بدین ترتیب اولین دستگاه سندبلاست جهان ساخته شد.

2- اصول کار در دستگاههای سند بلاست

روش کار سندبلاست به این صورت است که ماسه های ساینده که عمدتا از جنس سیلیس، مسباره و اکسید فلزات هستند با استفاده از فشار باد کمپرسور شتاب گرفته و بر روی سطح قطعه پاشیده می‌شوند.

3- موارد استفاده سند بلاست

    با استفاده از سند بلاست می‌توان عملیات زیر را انجام داد :

• پوایش مات و تمیز کاری انواع قالبهای صنعتی
• مات کاری، تمیز کاری و آماده کردن قطعات جهت ارائه در بازار
• زنگ زدایی، ماسه زدایی، و رنگ برداری سطوح داخلی و خارجی قطعات
• آماده کردن سطوح قطعات جهت انجام انواع آبکاریهای صنعتی، تزئینی یا رنگ
• زبر کردن سطوح قطعات ( با استفاده از ساینده های مخصوص ) جهت بهینه انجام شدن عملیات لعابکاری و تفلون کاری برای ماندگاری و کیفیت یهتر.

4- کاربرد های مدرن سند بلاست

• سندبلاست می تواند برای تولید علامت های سه بعدی استفاده می شود
• حکاکی حروف بر روی سنگ قبر گورستان یکی از مدرن ترین استفاده سند بلاست است
• تکنیک های سندبلاست برای تمیز کردن بدنه کشتی، و همچنین آجر، سنگ، و کار بتن استفاده می شود
• از سندبلاست می توان برای بازسازی ساختمان ها و یا ایجاد آثار هنری (حک شده و یا شیشه ای مات) استفاده کرد
• سندبلاست همچنین می تواند بر روی شیشه اکریلیک شفاف و شیشه به عنوان بخشی از یک لوگوی فروشگاه و یا طراحی داخلی انجام می شود

5- وسیله مورد نیاز سند بلاست

• کمپرسور باد
• کلاه سندبلاست
• دیگ سندبلاست
• شلنگهای مربوطه
• نازلهای سندبلاست
• ساخت کابین سندبلاست

6- مواد ساینده مورد استفاده در سند بلاست

در اوایل سال 1900 اعتقاد بر این بود که دانه های لبه تیز بهترین مواد برای بلاستینگ هستند که بعد ها متوجه شدند که این گونه نیست. مواد زیر به عنوان مواد ساینده در سندبلاست به کار می روند:

• مواد معدنی: شن و ماسه سیلیس می توانند به عنوان نوعی از ساینده ها استفاده شوند
• کشاورزی: به طور معمول، خرده پوست میوه و یا دانه های میوه هستند که از آن ها به عنوان ساینده استفاده می شود
• مصنوعی: این بخش شامل نشاسته ذرت، نشاسته گندم، بی کربنات سدیم، و یخ خشک است. این مواد ساینده نیز برای جلوگیری از صدمه زدن به مواد زمینه ای در هنگام تمیز کردن آجر یا سنگ، ازبین‌ بردن نقاشی های دیواری، و یا حذف از پوشش از تخته مدار چاپی در حال تعمیر استفاده می شود
• فلزی: مانند شات فولادی، سنگ ماسه فولاد، شات فولاد ضد زنگ، برش سیم، شات مس، شات آلومینیوم، شات روی

7- نکاتی قابل توجه در مورد شات بلاست و سند بلاست

• در عملیات شاتینگ، سطح قطعه چکشی و براق می گردد.
• در عملیات گریتینگ که می توان آنرا بوسیله دستگاه های شات بلاست و سندبلاست نیز انجام داد، سطح قطعه مات و زبر می گردد.
• در عملیات سندینگ (سندبلاست)، سطح قطعه مات یک دست و زبر می گردد که درجه زبری ایجادشده بر روی سطح بستگی به جنس و درجه درشتی ساینده مورد استفاده در دستگاه را دارد.

8- مفهوم سند بلاست

باید بدانیم که سند بلاست به مفهوم پاشش ماسه می باشد که ما به کلی به هر نوع پاشش ساینده به سطوح سند بلاست می گوئیم که این تلفظ به کلی غلط می باشد. که در اصل لغوی باید به آن پاشش ساینده(Abrasive Blasting ) گفت که این پاشش ساینده به 8 شکل متفاوت می باشد.

9- هدف سند بلاست در صنایع مختلف

  هدف از سند بلاست رسیدن به دو نتیجه متفاوت می باشد .

• تمیزی سطح: که شامل مراحلی می باشد که در راستای بدست آوردن یک سطح تمیز انجام می گیرد که شامل شستشو (با حلال و دیگر مایعات) اجرای سند بلاست، اجرای برس زنی و ... می باشد.
• زبری سطح: هدف دوم اجرای سند بلاست در صنایع ایجاد زبری یا همان پروفایل بر روی سطوح می باشد که با این عمل در سند بلاست می توان گفت ایجاد حالتی می باشد که رنگ به صورت عامیانه ( قفل و زنجیر ) به سطح فلزی می چسبد.

10- انواع بلاستینگ

• بلاستینگ تر (وت بلاست)
• شات بلاست ( انفجار مهره )
• هیدرو بلاستینگ
• میکرو بلاستینگ
• بلاستینگ خودکار
• بلاستینگ یخ خشک
• بلاستینگ با برس سیمی
• بلاستینگ با استفاده از نیروی گریز از مرکز

11- روش های ارزشیابی سطوح سند بلاست شده

جهت تشخیص معیار و یا درجه تمیزی سطح، 4 مؤسسه بین المللی به شرح ذیل وجود دارد که درجه تمیزی سطح سند بلاست شده را مشخص می نماید که این مؤسسات همان زبان واحد بین کارفرما و پیمانکار سندبلاست و یا همان مجری سند بلاست می باشد که عبارتند از :

• موسسه استاندارد سوئد
• موسسه استاندارد انگلستان
• انجمن ملی مهندسی خوردگی
• انجمن رنگ آمیزی سازه های فولادی

12- ایمنی و بهداشت در عملیات بلاستینگ

ایمنی کاربرانی که هنگام انجام عملیات سند بلاست ( بلاستینگ ) در معرض غبار و برخورد ذرات ساینده بلاستینگ هستند از اهمیت زیادی برخوردار است. لوازم حفاظت فردی سندبلاست کاران شامل:

• کلاه سندبلاست
• لباس سندبلاست
• جلیقه ضد ضربه
• دستکش سندبلاست
• فیلتر تنفسی سندبلاست کاران

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید