ایمنی در ماشین آلات و حفاظ گذاری

حفاظ گذاری ماشین آلات چیست؟

انگشتان قطع شده، دستهای له شده، بازوهای شکسته شده، نابینائی در اثر پرتاب قطعات و ... همگی جزئی از فهرستی طولانی از آسیب هائی هستند که ممکن است توسط ماشین آلات ایجاد گردند، بی تردید نگاهی عمیق به هریک از حوادث به وقوع پیوسته و خسارات ناشی از آن بسیار تکان دهنده و تامل برانگیز خواهد بود. از این رو اهمیت حفظ و صیانت نیروی انسانی بیش از پیش آشکار خواهد گردید. از جمله موضوعات بسیار مهم در امر ایمن سازی ماشین آلات صنعتی، نصب حفاظ های مناسب جهت جلوگیری از آسیب های ناشی از چگونگی کارکرد ماشین و برخورد کارگران با آن می باشد که در اغلب موارد قابل پیشگیری خواهد بود. همواره باید بخاطر بسپاریم هر قسمت از ماشین آلات یا نقاط خطرناک روال انجام کار که ممکن است دربردارنده صدمات احتمالی برای کارگران باشد، می بایست به نحو مطمئن حفاظ گذاری گردد. در واقع در هرجا که نوع کاربرد ماشین آلات و نوع ساختار فیزیکی آن زمینه ساز امکان آسیب رسانی به اپراتور ماشین ویا سایر کارگران می باشد خطرات ناشی از آن می بایست با برنامه ریزی مناسب حذف و یا در صورت عدم امکان حذف بصورت کاملاً کنترل شده در آید.

مخاطبان دوره ایمنی در ماشین آلات و حفاظ گذاری

1- کارشناسان و کارگران ماشین آلات

2- اپراتورها و تعمیرکاران ماشین آلات

سرفصل دوره ایمنی در ماشین آلات صنعتی و حفاظ گذاری آنها

1- حوادث ناشی از درگیری با ماشین آلات صنعتی

      این حوادث ناشی از موارد زیر می باشند:

• دسترسی به قسمتهای باز تجهیزات
• باز کردن و یا مفقود شدن حفاظ ماشین آلات
• کارکردن افراد بی تجربه و بدون مهارت لازم با دستگاه ها و انجام عملیات تعمیر و نگهداری توسط افراد فاقد صلاحیت
• عدم رعایت الزامات قفل زنی / برچسب زنی جهت حصول اطمینان از خروج دستگاه از فرآیند تولید وقطع منابع قدرت دستگاه

2- نحوه ایجاد خطرات مکانیکی

• نقطه عمل: این نقطه یا به تعبیر گویاتر منطقه، محدوده ی مکانی بروز کارکرد ویژه هر ماشین صنعتی می باشد. این کارکردها که به وسیله ماشین آلات مختلف صورت می پذیرد شامل برش، کشش، آهنگری، سوراخ کاری، براده برداری، تزریق پلاستیک، ریخته گری تحت فشار، فرم دهی به مواد و ... خواهد بود و در ماشین آلات بکار گرفته شده در صنایع مختلف می بایست بصورت جداگانه تعریف و مورد ارزیابی قرار گیرد.

• قسمتهای متحرک ماشین آلات

این قسمتها عموماً به دو بخش تقسیم گردند:

• مکانیسم های انتقال دهنده نیروی دستگاه که می تواند شامل چرخ های طیار، پولی، تسمه، زنجیر، چرخ زنجیر، کوپلینگ، هندل، دنده و ... باشد.
• مکانیسمهای خوراک دهنده و سایر بخش های کمکی دستگاه

• نقاط گیرنده (ناشی از حرکت بخش های مختلف ): این خطر معمولاً درجاهایی بروز می نماید کــه حرکت توام دو قسمت ازماشین نسبت به یکدیگر می تواند شرایطی را فراهم نماید که لباس یا اعضای بدن اپراتور یا سایر کارگران به محوطه تماس دو قسمت وارد شده ومابین آن دو قرار گرفته و به همراه آنها حرکت نماید که وابسته به جنس این دوقسمت خطرات مختلفی چون له شدگی، خردشدگی و یا قطع عضو را به دنبال خواهدداشت.

3- خصوصیات و شرایط حفاظهای مناسب

• جلوگیری از تماس با نقاط خطرناک: ساختارفیزیکی حفاظ بایستی بگونه ای باشد که بطور ایمن مانع از تماس اعضای بدن یا لباس کارگران با نقاط خطرناک و یا وسایل انتقال نیروی ماشین آلات صنعتی گردد.
• ایمن و قابل اطمینان: از آنجاکه حفاظ های نصب شده روی ماشین آلات نقش بسیار حساسی در پیشگیری از بروز حوادث ایفا می نمایند، لذا می بایست متناسب با شرایط محل حفاظ گذاری شده، از جنس مناسب و مقاوم ساخته شده وبصورت اصولی و محکم بر روی دستگاه نصب شده باشد.
• مانع از سقوط اشیاء و قطعات گردد: یکی از نکاتی که در حین طراحی هر حفاظ بایستی بطور جدی مورد توجه قرار گیرد ماده مصرفی جهت ساخت پوسته اصلی هر حفاظ می باشد، این پوسته ها بایستی بگونه ای انتخاب شود که تضمین نماید اشیاء و قطعات مختلف امکان سقوط بر روی قسمتهای متحرک ماشین را نخواهند داشت.
• ایجاد خطر جدیدی ننماید: بدون شک علت اصلی ساخت هر حفاظ جلوگیری نمودن از خطرات دستگاهی که حفاظ برای آن ساخته شده می باشد. حال اگر این حفاظ خود در بردارنده خطرات جدیدی باشد حتی اگر وظیفه اصلی خویش را نیز بطور کامل انجام دهد از آنجاکه باعث ایجاد خطر جدیدی گردیده است نمی تواند به عنوان یک حفاظ مناسب و موثر پذیرفته شود.
• ایجاد مزاحمت ننماید: هر حفاظ علاوه بر آنکه می بایست منطقه ای عاری از خطر جهت فعالیت اپراتور فراهم آورد، بایست بگونه ای طراحی و نصب گردد که اختلالی در روند فعالیت کارگر ایجاد ننماید و کارگر قادر باشد با سرعت مطمئن و به راحتی وظایف محوله خویش را انجام دهد از جمله نکات مشهود در این بحث می توانبه ابعاد و طراحی فیزیکی حفاظ اشاره نمود، که در بسیاری از موارد ابعاد نامناسب و بسیار بزرگ حفاظ هاخود باعث مزاحمت کارگر شده است و باعث گردیده تا کارگر به راحتی قادر به انجام وظایف محوله خویش نباشد.
• امکان روغن کاری ماشین بصورت ایمن وجود داشته باشد: از جمله مواردی که همواره در کاربرد ماشین آلات صنعتی مورد نظر بوده است سرویس ونگهداری این ماشین آلات و نیز روان سازی مستمر قطعات متحرک می باشد زیرا در صورتیکه این روان سازی به نحو مناسب صورت نپذیرد اصطکاک ایجاد شده بین قطعات علاوه بر فرسودگی زودرس بخشهای مختلف ماشین می تواند باعث بروز حوادث احتمالی نیز شده و خسارات جانی هم ایجاد نماید.

4- شیوه های حفاظت از اپراتور در برابر خطرماشین آلات

• استفاده از حفاظ ها
• تنظیم فاصله و مکان یابی مناسب
• روشهای ایمن تغذیه ماشین و خروج قطعه
• بکارگیری تدابیر ویژه و وسایل و شیوههای کنترلی مناسب

5- مسئولیت ایمن سازی ماشین آلات

باتوجه به اینکه هریک از عوامل حاضر در کارگاه بر حسب شرح وظایف تعریف شده دارای مسئولیتهای متفاوتی در قبال موضوع ایمن سازی محیط و شرایط کار می باشند لذا این موارد در سه بخش زیر مورد بررسی قرار خواهد گرفت :

•  مدیریت
•  سرپرستان
•  کارگران

6- آموزش و تربیت نیروی انسانی

در زمان برنامه ریزی جهت چگونگی آموزش کارگران و نیز در هنگام برگزاری دوره های آموزش برای ایشان موارد زیر می بایست به دقت مورد توجه قرار گیرد:

1 -بیان شرایط ویژه هر یک از ماشین آلات کارگاهی همچنین معرفی ساختار فیزیکی دستگاه و خطرات وابسته به شرایط انجام کار و دستور العمل هایی که لازم است در حین کار با هر کدام ازماشین آلات مورد توجه قرار گیرد.

2 -معرفی حفاظ های مختلف به کار برده شده در ماشین آلات و چگونگی عملکرد آنها در جهت حفاظت از اپراتور، همچنین معرفی خطراتی که حفاظ می تواند در برابر آناز اپراتور محافظت نماید.

3 -تشریح و تعمیق این موضوع که چگونه و چرا می بایست از حفاظ ها استفاده کرد.

4 -ارائه توضیحات لازم در خصوص چگونگی برداشتن حفاظ ها و آنکه چه کسانی و در چه زمانی مجاز به این کار می باشند.

5 -بیان مجموعه اقداماتی که لازمست در صورت آسیب دیدن حفاظ یا مفقود شدن آن صورت پذیرد، علاوه بر این در خصوص اوقاتی که حفاظ به درستی قادر به پوشش دهی منطقه خطر و یا تامین حفاظت کافی اپراتور نیست می بایست اقدامات لازم به کارگران معرفی و تفهیم گردد.

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید