مدیریت استرس در محیط کار + فیلم آموزشی

محتوای این دوره حاوی جزوه آموزشی و همچنین لینک دانلود فیلم آموزشی با تدریس مدرس می باشد. آزمون دوره با توجه به جزوه و توضیحات مدرس در فیلم آموزشی طراحی شده است.

مدیریت استرس در محیط کار چیست؟

«استرس» یک واقعیت انکارناپذیر در زندگی کنونی است و گریز از آن امکان پذیر نیست. ضرورتی ندارد که استرس به تمامی از زندگی حذف شود. بدون استرس، زندگی چنان ساکن و راکد خواهد شد که جز به تنبلی و کودنی ذهنی نمی انجامد اما از سوی دیگر، افزایش استرس نیز نظام و سیستم تعادل بدن را به هم می ریزد و «مدیریت استرس» تنها راه مقابله با استرس است که اکنون به شدت مورد توجه صاحب نظران بوده و کنفرانس ها و سمینارهای متعدد را در جهان به خود اختصاص داده است .حجم عظیمی از مقالات در حوزه مدیریت در این ارتباط به رشته تحریر درآمده است. استرس می تواند بازتاب روانی و جسمی داشته باشد. از جمله جنبه های روانی می توان بی میلی به معاشرت، کم اشتهایی، بی میلی به زندگی و ارتباط، افسردگی و از جمله عوامل جسمی به میگرن، فشار خون بالا، بیماری های قلبی و عروقی، بی خوابی، کمردرد مز من و زخم معده اشاره کرد.

مخاطبان دوره مدیریت استرس در محیط کار

1- مدیران و کارشناسان صنایع

2- تمامی کارکنان در تمامی سطوح در صنایع مختلف

3- علاقه مندان و دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) و روانشناسی

خلاصه سرفصل وار دوره مدیریت استرس در محیط کار

1- تعریف استرس شغلی

استرس شغلی را می توان روی هم جمع شدن عاملهای استرس زا و آن گونه وضعیت های مرتبط با شغل دانست که بیشتر افراد نسبت به استرس زا بودن آن اتفاق نظر دارند. به بیان دیگر استرس ناشی از شغل، استرسی است که فرد معینی بر سر شغل معینی دستخوش آن می شود. در این تعریف چند نکته نهفته است: شخص شاغل تا چه اندازه از تجربه برخوردار است (کار آزموده است یا تازه کار) میزان قدرت و ضعف او در مقابله با شرایط موجود چقدر است، و چه نوع شخصیتی از خود در محتیط کار نشان می دهد.

2- نشانه های استرس شغلی

     سه دسته از نشانه هایی را که در شرایط استرس شغلی بروز می کنند شامل:

• نشانه های روانی

آن دسته از مشکلهای عاطفی و شناختی هستند که براثر ناراحتی های ناشی از استرس شغلی بروز می کنند .نارضایتی از شغل یکی از رایجترین پیامدهای استرس شغلی است. شخصی که از شغل خود ناراضی است یا بی میلی و با تأخیر به سرکار خود می آید و برای اینکه کارش را به خوبی انجام دهد دلیل چندانی نمی بیند. دیگر نشانه های روانی عبارت اند از: افسردگی، اضطراب، ملالت، احساس ناکامی، انزوا و بیزاری

• نشانه های جسمانی

این نشانه ها را مشکلتر می توان تشخیص داد زیرا در حالی که شرایط کاری معینی با بیماریها و ناراحتی های جسمانی معینی همراه است، اما دشوار می توان فهمید که این ناخوشی ها تا چه اندازه صرفاً معلول شغل و چه اندازه نتیجه دیگر جنبه های زندگی شخص است. با این حال شواهد و مدارک پژوهشی نشان داده اند که همواره رابطه ای بین استرس شغلی و نشانه ها و بیماریهای جسمانی معنی وجود دارد.

• نشانه های رفتاری

این نشانه ها به دو دسته تقسیم می شوند:

دسته اول نشانه هایی هستند که می توان گفت به طور مستقیم متوجه خود فرد شاغل است این دسته شامل رفتارهایی است مثل خودداری از کار کردن ، مصرف روز افزون مشروبات الکلی و دارو، پرخوری یا بی اشتهایی، رفتارهای ستیزه جویانه در برابر همکاران یا اعضای خانواده و به طور کل مشکلهای میان فردی.

دسته دوم از نشانه های رفتاری پیامدش به سازمان یا تشکیلات اداری برمی گردد، از جمله غیبت از کار، رها کردن شغل، افزایش حادثه های ناشی از کار و فقدان بهره وری

3- تأثیر عاملهای متغیر فردی در استرس شغلی

عواملی را که از راههای گوناگون موجب استرس شغلی می شوند می توان چنین برشمرد: عاملهایی که به فرد بستگی دارند، عواملی که به محیط بستگی دارند و کنشهای متقابلی که میان این عاملها (فردی و محیطی) رخ می دهد.

4- عاملهای استرس شغلی در محیط کار

      این عوامل به دسته های زیر تقسیم شده اند:

• ویژگیهای نقش

شناخت عاملهای روان شناختی محیط کار را، روشی می دانند که از آن راه می توان درک درستی از استرس شغلی به دست آورد.

• ویژگیهای شغل

ویژگیهای شغل نیز از جمله عاملهای دیگری هستند که ممکن است منجر به استرس شغلی شوند .بررسیهایی که در این زمینه انجام شده به شیوه رایج بر شغلهایی تکیه کرده اندکه به شغلهای کارگری یا یدی معروف اند.

• روابط میان فردی

کیفیت روابط کارکنان در محیط کار، همواره رابطه موثری با استرس شغلی دارد. پژوهشگران اظهار کرده اند که در بررسیهای انجام شده دست کم سه نوع روابط میان فردی دیده شده است. روابط با همکاران، روابط درونِ گروههای کار و روابط سرپرستان و رهبران

• جو و ساختار سازمانی

بیشتر کارها در بافت سازمان انجام می شوند، و کارشناسان رفتار سازمانی و توسعه سازمانی نیز برای دریافتن تأثیرهایی که سازمان در کار دارد، نقش سازمان را کانون توجه خود قرار داده اند. از سوی دیگر، استرس شغلی با شماری از ویژگیهای مربوط به سازمان نیز بستگی دارد.

• راه و روشهای مدیریت منابع انسانی

مجموعه دیگری از عاملهای نهفته استرس در محیط کار به شیوه های کار در مدیریت منابع انسانی بستگی پیدا می کند. در سالهای اخیر، بسیاری سازمانها نام قسمت امور کارکنان را به «مدیریت منابع انسانی» یا نامی مشابه آن تغییر داده اند. این تغییر نام، بازتاب کننده تغییری در این مفهوم است که کارکرد مدیریت منابع انسانی گسترده تر از آن است که به گزینش و تعیین شغل کارکنان محدود نمود. امروزه، وظیفه منابع انسانی در بسیاری سازمانها در بردارنده اموری است مانند آموزش، رشد و توسعه شغلی، برنامه ریزی پیگیرانه، حقوق و مزایا، بر کناری از شغل و کارهای رفاهی و مسایل گوناگون دیگر.

• خصوصیات مادی

خصیصه های مادی استرس کار را چنین تعریف کرده اند: «شرایط مادی که فرد را در میان گرفته است». در رابطه با متغیرهای مادی، استرس زمانی رخ می دهد که حداقل شرایط زیستی و ایمنی جسمانی حفظ نشده باشد. خصیصه های مادی کار را که بالقوه استرس زا هستند اغلب به عنوان «محرکهای استرس کارگری» معرفی کرده اند، زیرا این محرکها اغلب در محیطهای کاری مشاهده می شوند که کارکنانشان کارگرند.

5- مراقبت دایمی برای عاملهای استرس زا و نشانه های آن

برای این منظور چند روش و فن معین پیشنهاد شده است:

یکی از این فن ها آن است که فرد باید دفتر یادداشت روزانه ای برای ثبت آنچه به نوعی به استرس ربط پیدا میکند پیش خود داشته باشد و سوابق شخصی یا گزارش رویدادهایی را که پیش از بروز پاسخ نامطلوب رخ می دهند، در آن یادداشت کند. می توان از یادداشت نامه ها یا طرح و شکل گوناگون استفاده کرد، مثلاً دو مورد گزارش نامه استرس، می توان از افراد خواست تا هر گاه با رویداد استرس آوری برخورد می کنند، یک فقره یادداشت بردارند هر فقره یادداشت شامل اطلاعات معینی خواهد بود، مانند شرح رویداد و توصیف احساسها و اندیشه هایی که از آن رویداد نتیجه می شوند.

    از جمله مراقبت ها در برابر عوامل استرس زا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تحمل عاملهای استرس زا
• کاهش دادن برانگیختگی
• مراقبت پیوسته از ماهیچه ها
• تغییر دادن الگوهای رفتاری منجر به استرس
• آماده داشتن منابع و از میان برداشتن عاملهای استرس

6- شیوه های مداخله در محیط کار

برای کمک به افراد در مقابله با استرس، روشهای گوناگونی برای ایجاد تغییر در محیط کار و نیز برای طبقه بندی روشهای مداخله پیشنهاد شده است. «ساتر» ابتدا به این بررسی می پردازد که حوزه روان شناسی چه پاسخی برای استرس شغلی دارد ، و در پی آن پیشنهادی برای طبقه بندی شیوه های مداخله ارائه می کند طبقه بندی او از چهار عنوان تشکیل شده است:

• انتشار اطلاعات و آموزش
• برنامه ریزی شغلی برای بهبود شرایط کار
• گسترش خدمات بهداشت روانی برای کارکنان
• مراقبت در برابر بی نظمی های روانی و عاملهای خطر

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید