سیستم های اعلام و اطفاء خودکار حریق (بر اساس NFPA)

 

دوره آموزشی سیستم های اعلام و اطفاء خودکار حریق بر اساس NFPA (Automatic Fire Detectors and Fire Alarm (based on NFPA)) با اعطای گواهینامه پایان دوره معتبر

 

سیستم اعلام خودکار حریق چیست؟

امروزه از سیستم های اعلام حریق به طور گسترده در ساختمان‌ها و اماکن مسکونی و اداری و صنعتی استفاده می‌شود، تا در مواقع بروز آتش سوزی به موقع به ساکنین ساختمان اطلاع داده شود. با این کار خسارت‌ های ناشی از حریق به حداقل می رسد و حتی الامکان از تلفات جانی جلوگیری می شود. با توجه به پیشرفت ‌های فناوری در سال‌های اخیر، این سیستم ها از نظر ساخت و عملکرد قطعات، بسیار متحول شده اند.

 

مخاطبان دوره اعلام و اطفاء خودکار حریق:

1- مهندسان و کارشناسان

2- مسئولین تأسیسات و نگهداری و تعمیرات ساختمان ها

3- علاقه مندان و دانشجویان رشته های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

 

 

سرفصل دوره اعلام و اطفاء خودکار حریق:

 

1- انواع سیستم های اعلام حریق از نظر اطلاع رسانی

  • سیستم اعلام حریق انفرادی: سیستم در محل، وقوع آتش را از طریق آژیر و چراغ چشمک زن اعلام می کند.
  • سیستم اعلام حریق مرکزی: در این نوع سیستم یک پانل (تابلو) اطلاعات مربوط به حریق را دریافت و سپس توسط آژیر و چراغ به ساکنین اطلاع می دهد.

 

2- انواع سیستم های اعلام حریق مرکزی

  • سیستم های دستی: در سیستم‌ های دستی، شستی اعلام حریق تنها وسیله ی اعلام حریق است. در واقع کار تشخیص حریق در این گونه سیستم ها، فقط به انسان سپرده شده است. 
  • سیستم های اتوماتیک: در این نوع سیستم کلیه کارهای مربوط به تشخیص و اعلام حریق وابسته به سنسورها و آشکار سازها و مرکز کنترل اصلی می‌باشد.

 

3- اجزای سیستم اعلام حریق

  • کابل و سیم ها
  • تابلوکنترل مرکزی
  • تجهیزات تشخیص حریق
  • تجهیزات اعلام‌کننده ‌حریق
  • تجهیزات کمکی و واسطه (تلفن‌کننده‌ها، رله‌ ها و...)

 

4- تجهیزات تشخیص حریق (آشکار سازها)

آشکار سازها وسایل الکترونیکی هستند که در شکل ها و طرح های مختلف و معمولا به رنگ سفید و به صورت سقفی یا دیواری روی پایه های مخصوص نصب می گردند. وظیفه آشکارسازها تشخیص حریق و اعلام آن به تابلوی کنترل مرکزی است. دتکتورها غالبا با ولتاژ 15 تا 30 ولت تغذیه می کنند. معمولا لامپ های هشداردهنده‌ای (LED) روی دتکتورها وجود دارد که در حالت عادی خاموش است و یا در زمان متناوب چشمک می‌زند اما در هنگام تحریک به رنگ قرمز ثابت در می آید.

 

5- انواع آشکارساز

  • آشکارسازهای گازی
  • آشکارسازهای دودی
  • آشکارسازهای حرارتی
  • آشکارسازهای شعله ای

 

6- تجهیزات اعلام کننده ی حریق

      برای آگاه کردن ساکنین ساختمان از بروز حریق از تجهیزات مخصوصی استفاده می شود که شامل موارد زیر می باشد:

  • آژیر اعلام حریق
  • زنگ اعلام حریق
  • چراغ اعلام حریق
  • چراغ نشانگر خروج
  • شستی اعلام حریق
  • چراغ ریموت اندیکاتور

 

7- تجهیزات کمکی و واسطه در سیستم های اعلام حریق

   در سیستم های اعلام حریق برخی از تجهیزات هستند که به سیستم اعلام حریق متصل یا از آن فرمان می گیرند، متداول ترین این تجهیزات شامل موارد زیر است:

  • رله های فرمان
  • تلفن کننده اتوماتیک

 

8- تابلو کنترل مرکزی حریق

اصلی ترین و مهم ترین قسمت سیستم اعلام حریق، تابلوی کنترل مرکزی است. این سیستم وظیفه ی ارتباط بین شستی ها و آشکارسازها و تجهیزات اعلام حریق، مانند آژیرها و چراغ ها را بر عهده دارد. برای انتخاب تابلوی کنترل مرکزی اعلام حریق باید موارد زیر را در نظر گرفت:

  • تعداد زون ها
  • اندازه ساختمان (مساحت و تعداد طبقات)
  • کاربری ساختمان (مسکونی، اداری یا صنعتی)
  • نوع سیستم طراحی شده (متعارف یا آدرس پذیر)

 

9- انواع تابلو کنترل مرکزی اعلام حریق

  • تابلو اعلام حریق متعارف: این پانل معمولا بدون صفحه ی LCD می باشد و دارای لامپ های کوچک در روی خود است که نشان دهنده ی عملکرد سیستم می باشد. در این تابلو فقط دتکتورها، آژیرها، چراغ ها و کلیه تجهیزات نوع متعارف مورد استفاده قرار می‌گیرد.  

 

  • تابلو اعلام حریق آدرس پذیر: در این تابلو وجود صفحه ی LCD به منظور نشان دادن آدرس تجهیز در هنگام حریق الزامی است. این پانل دارای پروسسور قوی تر و کارامد تری نسبت به نوع متعارف دارد و داده ها و رویدادهای بسیار بیشتری را تجزیه و تحلیل می کند. 

 

10- اجزای اصلی تابلوکنترل مرکزی اعلام حریق

  • باتری
  • ترانس تغذیه
  • برد الکترونیکی
  • لامپ های نشانگر
  • کارت توسعه زون
  • ترمینال های اتصال
  • بیزر اشکال داخلی تابلو

 

11- اصول طراحی سیستم های اعلام حریق

  • انتخاب و شرایط نصب دتکتورها
  • در صورتی که محل کار دارای شعله، دود، ذرات یا حرارت است نمی توان از دتکتورهای حساس به ماهیت کار استفاده نمود.
  • نوع و حساسیت دتکتور با توجه به ریسک حریق و ارزشی که کالاهای محیط دارند انتخاب شود.
  • دتکتورها معمولا در سقف یا در شرایط ویژه روی دیوارها در ارتفاع بالا نصب می‌گردند.

 

  • انتخاب و شرایط نصب شستی ها
  • اصولا شستی ها در محلی قرار می گیرند تا فرد بتواند در حین فرار، آن را به صدا در آورد. بنابراین شستی ها را در محل درب های خروجی نصب می کنند و بسته به تعداد خروجی ها تعداد ان ها مشخص می شود.
  • ارتفاع نصب شستی ها نباید از 1.5 متر بیشتر شود. فاصله دو شستی از همدیگر نباید بیشتر از 45 متر باشد.

 

  • انتخاب و شرایط نصب آژیرها و چراغ ها
  • معمولا برای هر زون از یک آژیر استفاده می شود این امر اختیاری است و در اماکنی که به علت وجود تجهیزات پر سروصدا، میزان صدای محیط بسیار بالاست می توان تعداد آژیرها را اضافه کرد.
  • آژیرهای مورد استفاده باید قادر باشند در فاصله یک متری 10 تا 103 dB صدا تولید کنند و نباید صدای تولید شده بیشتر از 120 dB باشد.

 

12- طراحی سیستم اعلام حریق متعارف (Conventional)

سیستم های اعلام حریق کانونشنال عموما در مناطقی مورد استفاده قرار می گیرد که از لحاظ فیزیکی کوچک و یا استفاده از سیستم های آدرس پذیر از لحاظ اقتصادی مقرون به‌ صرفه نمی باشد. این سیستم از یک پانل کنترل که دارای یک یا چند زون اعلام حریق می باشد تشکیل شده است که بسته به مساحت محل مورد نظر، تعداد زون های پانل اعلام حریق معین می‌گردد. در این نوع از سیستم های اعلام حریق، چنانچه هر یک از دتکتورها یا شستی‌ها فعال گردد، پانل تنها قادر به شناسایی منطقه (زون) وقوع حریق می باشد و امکان شناسایی محل دقیق حریق توسط پانل میسر نمی باشد. 

 

13- طراحی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر (Addressable)

تفاوت های اصلی این سیستم با سیستم اعلام حریق کانونشنال از مفهوم واژه آدرس‌پذیر ناشی می گردد، وجود آدرس اختصاصی در این سیستم موجب گردیده تا در صورت اعلام حریق یا خطا توسط هر یک از دتکتورها یا شستی ها، محل دقیق آن به سرعت قابل شناسایی باشد. همچنین با توجه به وجود سیگنال های دیجیتال بین دتکتورها و پانل، امکان تنظیم مجدد کارکرد دتکتور (دتکتورهای دودی و حرارتی) و امکان دسترسی به اطلاعات دقیق مورد اندازه گیری از قبیل دود و حرارت برای کاربران میسر می باشد.

 

14- تست، بازرسی و نگهداری سیستم های اعلام حریق

عدم نگهداری و سرویس به موقع سیستم اعلام حریق و درنتیجه معیوب ‌بودن آن و هشدارهای کاذب بسیار باعث می‌شود تا افراد، خود سیستم را خاموش کرده و از آن به ‌عنوان یک سیستم نا کارآمد یاد کنند. تمامی تجهیزات الکترونیکی سیستم‌های حفاظت، ازجمله سیستم اعلام حریق، نیاز به نگهداری، بازدیدهای دوره‌ای و سرویس دارند و باید همواره از آماده ‌به‌کار بودن آنها اطمینان حاصل کرد. از این‌ رو، نصب یک سیستم اعلام حریق، شرط لازم جهت پیشگیری از گسترش آتش‌ سوزی می‌باشد.

 

15- سیستم اطفاء خودکار حریق

برای ایجاد آتش چهار عامل مورد نیاز است: گرما، اکسیژن، ماده قابل احتراق (سوخت)، این سه عوامل اصلی هستند و واکنش های زنجیره ای برای ادامه احتراق مورد نیاز است. در صورت وجود این چهار عامل آتش ادامه خواهد یافت و از بین بردن (برداشتن) هر یک از آن ها سبب توقف احتراق می گردد.

 

16- عوامل لازم جهت اطفاء حریق

جهت اطفاء حریق حداقل یکی از عوامل زیر می بایستی صورت پذیرد:

  • قطع ماده سوختنی
  • قطع گرما یا خنک سازی
  • مانع در ایجاد واکنش زنجیره ای سوخت
  • به حداقل رساندن اکسیژن به میزانی که اکسیژن کافی جهت ادامه حریق وجود نداشته باشد.

 

17- مواد اطفایی حریق

      با توجه عوامل اطفای حریق و تاثیر مواد مختلف در اطفای آتش، مواد اطفای حریق شامل موارد زیر می باشند:

  • آب
  • کف
  • گازهای خنثی
  • دی اکسید کربن
  • پودر های شیمیایی
  • هالوژن ها (مایعات تبخیر شونده)

 

18- وسایل اطفایی حریق

      بطور کلی وسایل اطفای حریق را می توان به گروه های زیر دسته بندی کرد:

  • وسایل دستی ثابت ( فایر باکس)
  • وسایل موتوری (ماشین های آتش نشانی)
  • دستگاه های اطفای حریق اتوماتیک (اسپرینکلر)
  • وسایل چرخدار (کپسول های اطفای حریق بزرگ)
  • وسایل دستی پرتابل (کپسول های اطفای حریق کوچک)

 

19- سیستم های اطفای حریق اتوماتیک

     بطور کلی سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک را می توان به پنج دسته زیر تقسیم کرد:

  • سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم
  • سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی
  • سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی
  • سیستم اطفاء حریق اتوماتیک پودری (آیروسل)
  • سیستم اطفاء حریق اتوماتیک مه یا پودر آب (Water Mist)

 

20- تست، بازرسی و نگهداری سیستم های اطفای حریق اتوماتیک

  • اسپرینکلرها می‌بایست سالیانه مورد بازدید قرار گرفته و عاری از هرگونه خوردگی (زنگ زدگی)، رنگ، مواد خارجی و صدمه فیزیکی بوده و متناسب با نوع آنها به ‌طور صحیح نصب شده باشند.

  • لوله‌ها و اتصالات بکار رفته باید هر سال کنترل شده و در وضعیت مطلوبی باشند. عاری از هرگونه آسیب مکانیکی، نشتی، خوردگی و نا هم‌ راستایی (عدم انطباق) بوده و هیچ‌گونه بار خارجی بر آنها وارد نگردد.

  • تمامی فشارسنج‌ ها بایستی ماهیانه بازدید شده تا وضعیت مناسب خود را حفظ و فشار تغذیه آب از شبکه را به‌طور دقیق نشان دهند.

 

 

 

جهت مشاهده سایر دوره ها کلیک نمایید

 

درباره ما | حریم خصوصی | ثبت شکایت | قوانین سایت

تمامی حقوق این سایت متعلق به HSEARYA می‌باشد.

Designed by TAMDATA

بالا